6.1 KAIN I ABEL (I Mojż. 4,9; I Jana 3,12)

Diabeł lubi wypaczać to, co z natury posiada wielki potencjał na rzecz dobra. Świadomy tego, jak cenne więzi mogą istnieć wśród rodzeństwa, zachęca do rywalizacji i wywołuje nieporozumienia, by zniweczyć to, co dobre.

BIBLIJNE WZMIANKI NA TEMAT RODZEŃSTWA

Niektóre konkordancje biblijne wymieniają około pięćset wersetów odnoszących się do braci i sióstr, co sugeruje, iż więzi łączące rodzeństwo są warte odnotowania. W jednym z najbardziej znanych tego rodzaju wersetów została podkreślona pośrednio siła genetycznego pokrewieństwa: „Są bliźni, którzy przywodzą do zguby, lecz niejeden przyjaciel jest bardziej przywiązany niż brat” (Przyp. 18,24). Pewne przysłowie mówi: „Choć zdarzają się fałszywi przyjaciele, to jednak bywa też, że przyjaciel jest wierniejszy niż brat!” Pomimo bliskiego pokrewieństwa i więzi środowiskowych, często zdarza się, że wśród rodzeństwa wybuchają spory i powstaje rywalizacja. Czasami nawet bliźnięta rywalizują ze sobą.

Rozważając przyczyny rywalizacji wśród rodzeństwa z punktu widzenia psychologii, biografowie biorą pod uwagę: kwestię płci, różnicę wieku, kolejność narodzin, faworyzowanie przez rodziców, cechy fizyczne, typy osobowości, wrodzone talenty i orientację duchową.

W tym tygodniu, studiując różne biblijne historie, przeanalizujemy przyczyny sporów i rywalizacji w rodzeństwie. Postaramy się wówczas odpowiedzieć na pytanie: „Czy jedna ze stron była całkowicie zła, a druga zupełnie dobra?”

KAIN I ABEL (I Mojż. 4,9; I Jana 3,12)

W historii Kaina i Abla zawarty jest niewiarygodny czyn, który podkreśla Paweł w Hebr. 11,4: „Przez wiarę złożył Abel Bogu wartościowszą ofiarę niż Kain, dzięki czemu otrzymał świadectwo, że jest sprawiedliwy, gdy Bóg przyznał się do jego darów, i przez nią jeszcze po śmierci przemawia”. Jedenasty rozdział Listu do Hebrajczyków jest wielkim rozdziałem na temat wiary, ale niemal w każdym przypadku wiara poszczególnych bohaterów objawiała się w ich uczynkach. Nawet czyn Abla, który złożył w ofierze zwierzę, w przeciwieństwie do Kaina, który przyniósł „ofiarę z plonów rolnych”, jest czynem wiary, wyrazem tego, że Abel w kwestii zbawienia polegał na sprawiedliwości Zbawiciela, a nie na własnej. Natomiast ofiara z plonów rolnych złożona przez Kaina została odrzucona, ponieważ nie była czynem wiary, ale czynem wywodzącym się z polegania na sobie samym i własnej sprawiedliwości — z przeświadczenia, iż ludzkie wysiłki są wystarczające, aby zyskać aprobatę u Boga.

W jaki sposób historia Abla i Kaina wyraża treść ewangelii?

Dlaczego o Ablu, ufającym w ofiarę, która miała być w przyszłości złożona za ludzkość, zostało napisane, iż jego uczynki były sprawiedliwe (I Jana 3,12)? Czy to uczynki sprawiły, iż Abel został uznany za sprawiedliwego, czy też były one jedynie przejawem sprawiedliwości, którą posiadał dzięki wierze ?

Poza trzema niepochlebnymi wzmiankami w Nowym Testamencie (Hebr. 11,4; I Jana 3,12; Judy 11), Kain jest wspomniany jedynie w czwartym rozdziale I Księgi Mojżeszowej. Jeden rozdział, jeden czyn... Jakże tragiczne jest to, że jeden czyn dokonany pod wpływem nienawiści i gniewu zadecydował o losie tego człowieka i przyniósł skutki sięgające wieczności.

Również o Ablu, poza czterema pozytywnymi wzmiankami w Nowym Testamencie (Mat. 23,35; Łuk. 11,51; Hebr. 11,4; Hebr. 12,24), możemy czytać tylko w czwartym rozdziale I Księgi Mojżeszowej, gdzie jest przedstawiony jako ofiara mściwego brata-mordercy.

W Piśmie Świętym nie przedstawiono szczegółów historii Kaina i Abla, skoncentrowano się głównie na samym zabójstwie. Jednak ta zbrodnia nie wydarzyła się w próżni — cały szereg mniej dramatycznych wydarzeń doprowadził do tego tragicznego finału. Innymi słowy, przez wiele lat dwaj bracia dojrzewali do roli, jaką odegrali w tym kulminacyjnym momencie ich życia. Przeczytaj rozdział „Kain i Abel” z książki Patriarchowie i prorocy, zwracając uwagę na to, jak zasada przyczyny i skutku przejawiła się w tej tragicznej historii.

Kain i Abel symbolizują dwie grupy ludzi: zbawionych i potępionych. Jakie aspekty charakteru Kaina dostrzegasz u siebie? W czym jesteś podobny do Abla? Pamiętając o tym, że prędzej czy później któryś z tych aspektów weźmie górę nad pozostałymi, jakie decyzje możesz podjąć dzisiaj, aby być pewnym, że pójdziesz raczej drogą Abla niż drogą Kaina? 

6.2. JAKUB I EZAW — BLIŹNIĘTA (I Mojż. 25,27)

„I wyszedł pierwszy, rudy, cały jak płaszcz włochaty; i nazwano go Ezaw. Następnie wyszedł brat jego, a ręką swą trzymał za piętę Ezawa; i nazwano go Jakub” (I Mojż. 25,25.26).

Różnice między nimi ujawniły się bardzo szybko, podobnie jak obdarzanie ich względami przez rodziców: „A gdy chłopcy wyrośli, Ezaw był mężem biegłym w myślistwie i żył na stepie. Jakub zaś był mężem spokojnym, mieszkającym w namiotach. Izaak miłował Ezawa, bo lubił dziczyznę, Rebeka natomiast kochała Jakuba” (I Mojż. 25,27-28).

Wprawdzie nic nie możemy uczynić z naszym genetycznym dziedzictwem, jednak środowisko w znacznym stopniu wpływa na rozwój dziecka. Jakie błędy popełnili rodzice w tym przypadku, pogłębiając rozdźwięk między braćmi?

Przeanalizuj intrygę, jaką uknuła Rebeka, by oszukać podstępem Izaaka (I Mojż. 27,5-29). Kiedy Jakub wyraził swoje oburzenie, matka powiedziała: „Niech na mnie spadnie przekleństwo, które miałoby spaść na ciebie, synu mój!” (I Mojż. 27,13). Kiedy intryga doprowadziła do nieprzewidzianych skutków, Rebeka lamentowała: „Czemu jednego dnia miałabym was obu utracić?” (I Mojż. 27,45). Rebeka postanowiła ratować Jakuba, wyprawiając go z domu. Prawdopodobnie nigdy więcej go już nie zobaczyła. Jakże wielką cenę musiała zapłacić nierozsądna matka za swoje oszustwo!

Podaj inne przykłady z Biblii, ilustrujące, jak ci, którzy starali się zyskać błogosławieństwo i korzyści za pomocą oszustwa, przysporzyli sobie zgryzoty i ponieśli straty.

Żyjąc w bezpiecznej odległości od Ezawa, Jakub nie miał problemów przez dwadzieścia lat. Jednak nieuchronnie nadszedł czas spotkania braci. Przeczytaj opis tych wydarzeń w I Mojż. rozdz. 32 i 33, zwracając szczególnie uwagę na zmagania Jakuba z Aniołem (32,22-32) i omów, jak to wydarzenie przygotowało Jakuba na spotkanie z bratem (przeczytaj rozdział „Noc zmagań” z książki Patriarchowie i prorocy). Co sprawiło, że cała ta historia zakończyła się szczęśliwie? Jest ona wymownym świadectwem łaski Bożej działającej w życiu skruszonego grzesznika, uznającego swoją całkowitą beznadziejność i bezradność.

Niewielu ludziom udaje się pozbyć poczucia winy, zwłaszcza gdy ich grzechy sprawiają ból innym. Czego możemy nauczyć się z historii Ezawa i Jakuba o zmaganiu się z poczuciem winy z powodu popełnionego grzechu? Co historia ta mówi o roli osobistego cierpienia w planie zbawienia?

6.3. DWOJE NA JEDNEGO — MIRIAM I AARON PRZECIWKO MOJŻESZOWI (IV Mojż. 12,1.2)

Wprawdzie w naszej lekcji skoncentrujemy się na nieszczęsnym incydencie między Mojżeszem a jego rodzeństwem, jednakże wcześniej są oni przedstawieni w Biblii jako ludzie rozumiejący się wzajemnie i żyjący ze sobą w zupełnej zgodzie. Pomyśl, jaką odwagą wykazała się mała Miriam, ratując swojego braciszka (II Mojż. 2,1-10). Również Aaron stał odważnie u boku swego brata i razem dokonywali wielkich rzeczy: „I rzekł Pan do Mojżesza: Oto ustanawiam cię bogiem dla faraona, a brat twój Aaron będzie twoim prorokiem. Ty będziesz mówił do niego wszystko, co ci rozkażę, a Aaron, brat twój, będzie mówił do faraona, aby wypuścił synów izraelskich z ziemi swojej” (II Mojż. 7,1.2). Miriam, którą Bóg powołał na prorokinię, prowadziła uroczystość mającą uczcić Boże wybawienie nad Morzem Czerwonym. Aaron podtrzymywał zmęczone ramiona Mojżesza (II Mojż. rozdz. 15; 16 i 17).

Niestety, w każdej więzi zdarzają się także złe dni. Patrz IV Mojż. 12,1.2. Wprawdzie Aaron i Miriam wypowiadali się przeciwko żonie Mojżesza, ale konflikt między nimi miał głębsze podłoże. O co naprawdę chodziło i dlaczego było to tak groźne?

Gdy mówimy o rywalizacji wśród rodzeństwa, przychodzą nam na myśl dzieci, ewentualnie dorastająca młodzież, a nie dorośli, dojrzali ludzie. Jednak w tym przypadku Aaron i Miriam — stateczni ludzie — byli zazdrośni o wysokie stanowisko brata. Ich poczynania były tym bardziej przykre i nieuzasadnione, iż oboje doświadczyli w znacznym stopniu łaski Pana. Jednak pomimo wszystkich cudownych zdarzeń, które przeżyli i których byli świadkami, Aaron i Miriam pozwolili, by opanował ich grzech podobny do tego, jaki doprowadził Lucyfera do buntu w niebie — zazdrość. Natomiast o Mojżeszu i jego charakterze możemy przeczytać w IV Mojż. 12,3 coś zupełnie innego. Ten jeden prosty werset wyjaśnia tak wiele, gdy zastanawiamy się, dlaczego właśnie Mojżeszowi, a nie Aaronowi i Miriam, powierzone zostało najwyższe stanowisko w narodzie.

Kiedy Pan postanowił ukarać Miriam pozwalając, by zachorowała na trąd, kto wstawił się za nią? Mojżesz — ten, przeciwko któremu szemrała i knuła. „Mojżesz wołał do Pana, mówiąc: O Boże, proszę, uzdrów ją!” (IV Mojż. 12,13). Czego możemy nauczyć się na tej podstawie o potrzebie przebaczania tym, którzy zawinili przeciwko nam? Dlaczego Mojżesz był w stanie — natychmiast po tym wystąpieniu przeciwko niemu — prosić o przebaczenie dla swojej siostry? W jaki sposób postępowanie Mojżesza wskazuje na stosunek Chrystusa do grzeszników?